Interview

COMPONIST OSCAR BETTISON AAN HET WOORD OVER [FIG 3]

Wat zou je over jezelf vertellen aan de mensen die de componist Oscar Bettison niet kennen?
Ik zie mijzelf zie als een musicus die muziek schrijft. Dat heeft mijn voorkeur boven de benaming ‘componist’, al is dat natuurlijk voor de meeste mensen wel de eenvoudigste manier om te beschrijven wat ik doe. Verder ben ik iemand die altijd onderweg is geweest. Ik ben geboren in Jersey, dat in zekere zin wel, en in andere zin niet echt bij het Verenigd Koninkrijk hoort. Mijn vader is Engels en mijn moeder Spaans. Ik ging in Engeland naar school toen ik tien was, woonde later een paar jaar in Nederland en ben nu neergestreken in de Verenigde Staten. Daar woon ik nu al een tijdje. Je kan dus wel stellen dat ik redelijk wat ben verhuisd. Geen idee wat dit over mij zegt, maar zo zit ’t.

Kun je ons iets vertellen over de achtergrond van [fig.3]?
Het werk is oorspronkelijk geschreven voor de Musikfabrik, een Duits nieuwe muziekensemble, voor een project met animaties gebaseerd op oude cartoons. De titel [fig. 3] verwijst naar illustraties in een boek. Aangezien dit het derde stuk in de set was, kreeg het de naam [fig. 3].

De interactieve website van [fig.3] laat meer zien van de opbouw van het stuk. Hoe zou jij het omschrijven?
Nou, het werk is eigenlijk een soort machine. Een machine die hapert, stokt en sputtert, maar zichzelf ook steeds weer weet te op te starten. Het werk begint al behoorlijk intens en wordt richting het einde steeds intenser. Oh, ik moet denk ik ook even vermelden dat de machine hier een beetje uit het lood is. Mijn favoriete soort machine.

[Fig.3] is oorspronkelijk geschreven om te spelen in een klassieke of meer traditionele concertsetting. Dus, 1. Hoe was het om het arrangement voor 9×13 te maken en 2., hoe verandert de toevoeging van de theatrale elementen het werk als je het bekijkt vanuit het perspectief van het publiek?
Het was niet lastig om het arrangement te maken, ik denk zelfs dat het stuk in de 9×13 context beter werkt. Ik vond [fig.3] ontzettend leuk om te schrijven, en toen Anton mij vroeg iets voor 9×13 componeren, wist ik dat dit stuk goed zou werken. Zoals gezegd, denk ik zelfs dat [fig.3] in dit arrangement beter tot zijn recht komt dan in het origineel. De theatrale setting en de verhalende context voegen andere elementen toe, en dat maakt het hele werk gewoon erg leuk.

Als ik eerlijk ben kan ik eigenlijk niet geloven dat het ensemble dit stuk uit het hoofd speelt en dat ook nog eens weet te combineren met een choreografie. Ik vind het ontzettend bijzonder dat het überhaupt mogelijk is om dit te doen, maar ze doen dit zo goed, en de onderdelen zijn zó goed met elkaar geïntegreerd, dat is echt opmerkelijk.

Toen Anton mij zijn plannen vertelde dacht ik aan de ene kant dat hij gek was geworden. Maar aan de andere kant ken ik hem ondertussen goed genoeg en vertrouw ik hem volkomen om te weten dat als hij een plan heeft het zal werken. En in dit geval kun je dat zelf zien.

Je kent artistiek leider Anton van Houten en een aantal van de andere musici al behoorlijk lang. Hoe zou jij jullie werkrelatie omschrijven en welke invloed heeft die lange gedeelde geschiedenis hierop?
Ja, nu we het toch over Anton hebben! Zoals ik al zei kennen we elkaar al een tijd, ongeveer twintig jaar, dat is zo’n beetje ons halve leven. Ik heb ondertussen al zoveel muziek voor Anton geschreven! Als ik aan de trombone denk, hoor ik soms zijn geluid in mijn hoofd, ongeacht voor wie ik op dat moment aan het schrijven ben. Dit soort relaties beïnvloeden je enorm als componist en waarschijnlijk ook als performer. Voor mij is dit waar muziek maken uiteindelijk om gaat, in zijn meest pure vorm. Zoals ik al zei zie ik mijzelf vooral als een musicus die muziek schrijft. Ik vind het mooi dat ik in die pure vorm van muziek maken, in wat ik ook doe, vaak werk met dezelfde mensen en ensembles, zoals bij Anton met Ensemble Klang, en in dit geval 9×13. Dat is echt iets heel moois en dierbaars. Daarnaast zijn Anton en ik ook nog eens goede vrienden, dus het is altijd erg leuk om samen te kunnen werken. En, moet ik daaraan toevoegen, om te genieten van zijn uitgebreide collectie Schotse whisky’s.

Wat motiveert je als componist? Kun je vertellen wat je het mooiste vindt aan componeren en waar je het meest mee worstelt?
Wat mij motiveert in het componeren is eigenlijk dat componeren aan de ene kant heel natuurlijk voelt en aan de andere kant enorm lastig. Het wordt ook niet makkelijker. Het is meer dat de basis na een tijdje een soort tweede natuur wordt en je vervolgens weer van alles ontdekt wat je niet weet. En dan begint de hele cyclus eigenlijk weer van voren af aan, maar dan op een wat hoger of dieper niveau. Voor mij is er niet echt iets vergelijkbaars. Hoe kan iets zo natuurlijk voelen maar ook zo moeilijk zijn en zoveel werk vragen? Mijn fascinatie met dat dilemma is iets wat mij motiveert en voortstuwt denk ik.

We hopen met deze website veel amateur HaFaBra muzikanten te bereiken. Wat zou je tegen hen willen zeggen wanneer ze aan de slag gaan met [fig.3]?
Het is een stuk waar je als speler heel veel plezier uit kan halen. Het is absoluut ook moeilijk en veeleisend, maar de bedoeling is vooral dat het leuk is. En ik denk dat wanneer je naar 9×13 kijkt, je kunt zien dat zij enorm veel plezier hebben tijdens het spelen, ondanks de overduidelijke moeilijkheden van het stuk.

Hoe kijk je naar de Nederlandse culturele sector als aan de ene kant buitenstaander en aan de andere kant iemand die een tijd in Nederland heeft doorgebracht toen je compositie studeerde in Den Haag?
De Nederlandse cultuursector is heel levendig en altijd op zoek naar vernieuwing. Als buitenstaander vind ik het waanzinnig dat zo’n klein land zo’n groot cultureel gewicht inbrengt. Dat bedoel ik niet perse historisch, maar meer dat het de hele tijd in beweging blijft.

Ik ben natuurlijk een buitenstaander, maar wel eentje die Nederland erg goed kent. Ik heb hier gewoond, gestudeerd en werk ook nog regelmatig hier. Om eerlijk te zijn voelt Nederland in veel opzichten als mijn culturele thuis. Wat dat betreft ben ik natuurlijk ook gewoon erg gelukkig bevooroordeeld!